Trong quý I năm 2021, thị trường lao đ??ng Việt Nam đã hứng chịu những tác động xấu do sự bùng phát lần thứ 3 của Đại dịch Covid 19. Kết quả điều tra lao đ??ng việc làm quý I năm 2021 ghi nhận số người tham gia thị trường lao đ??ng giảm so với quý trước và so với cùng kỳ năm trước. Trong quý đầu năm 2021, cả nước có 9,1 triệu lao đ??ng từ 15 tuổi trở lên chịu ảnh hưởng của dịch Covid 19. Tỷ lệ lao đ??ng có việc làm phi chính thức và lao đ??ng thiếu việc làm đều tăng so với quý trước và cùng kỳ năm trước. Điểm sáng đáng lưu ý nhất trong quý I của thị trường lao đ??ng là sự gia tăng mức thu nhập từ cô;ng việc của người lao đ??ng so với quý trước và cùng kỳ năm trước.
Lực lượng lao đ??ng giảm so với quý trước và cùng kỳ năm trước, tỷ lệ lao đ??ng qua đào tạo tăng, đạt 26,0%
Lực lượng lao đ??ng từ 15 tuổi trở lên trong quý I năm 2021 là 51,0 triệu người, giảm 1,1 triệu người so với quý trước và giảm 180,9 nghìn người so với cùng kỳ năm trước. So sánh với quý trước, sự sụt giảm của lực lượng lao đ??ng là xu thế thường quan sát được trong nhiều năm kể cả những năm trước khi xảy ra đại dịch do tâm lý “tháng giêng là tháng ăn chơi” của nhiều lao đ??ng sau kì nghỉ Tết Nguyên đán. Tuy nhiên, sự bùng phát trở lại của đại dịch Covid-19 ngay trước dịp Tết Nguyên đán đã làm thay đổi xu thế tăng thường thấy so với cùng kỳ các năm trước. Thô;ng thường, theo đà tăng dân sô;́, lực lượng lao đô;̣ng năm sau luô;n tăng so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, lực lượng lao đ??ng quý I năm 2021 xuống thấp hơn cùng kỳ năm trước gần 200 nghìn người và thấp hơn cùng kỳ khi chưa có dịch (năm 2019) khoảng 600 nghìn người.
Tỷ lệ tham gia lực lượng lao đ??ng quý I năm 2021 ước tính là 68,7%, giảm 1,6 điểm phần trăm so với quý trước và giảm 1,1 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ tham gia lực lượng lao đ??ng của nữ là 62,6%, thấp hơn 12,7 điểm phần trăm so với nam (75,3%). Tỷ lệ tham gia lực lượng lao đ??ng của khu vực thành thị là 66,7%, trong khi đó tỷ lệ này ở nô;ng thô;n là 69,9%. Xem xét theo nhóm tuổi, tỷ lệ tham gia lực lượng lao đ??ng ở khu vực thành thị thấp hơn khu vực nô;ng thô;n ở hầu hết các nhóm tuổi, trong đó chênh lệch nhiều nhất được ghi nhận ở nhóm 15-24 tuổi (thành thị: 41,2%; nô;ng thô;n: 48,0%) và nhóm từ 55 tuô;̉i trở lên (thành thị: 35,0%; nô;ng thô;n: 47,9%). Điều này cho thấy, người dân tại khu vực nô;ng thô;n gia nhập thị trường lao đ??ng sớm hơn và rời bỏ thị trường muộn hơn khá nhiều so với khu vực thành thị; đây là đặc điểm điển hình của thị trường lao đ??ng với cơ cấu lao đ??ng tham gia ngành nô;ng nghiệp chiếm tỷ trọng cao.
Tỷ lệ lao đ??ng qua đào tạo có bằng, chứng chỉ từ sơ cấp trở lên quý I năm 2021 là 26,0%, cao hơn 0,2 điểm phần trăm so với quý trước và cao hơn 0,8 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ qua đào tạo của lao đ??ng giữa khu vực thành thị và nô;ng thô;n vẫn có sự chênh lệch đáng kể. Tỷ lệ này ở khu vực thành thị đạt 40,7%, cao hơn gấp 2,3 lần khu vực nô;ng thô;n (17,8%).
Trong tổng số 23,2 triệu người từ 15 tuổi trở lên khô;ng tham gia thị trường lao đ??ng (ngoài lực lượng lao đ??ng) của quý I năm 2021 có đến 60,8% ở khu vực nô;ng thô;n; họ chủ yếu ở đô;̣ tuô;̉i đang đi học và nghỉ hưu. Phần lớn trong sô;́ họ chưa tham gia khóa đào tạo nào từ sơ cấp trở lên (chỉ có 10,8% lao đô;̣ng khô;ng tham gia thị trường lao đô;̣ng có bằng, chứng chỉ từ sơ cấp trở lên).
Sự bùng phát lần thứ 3 của đại dịch Covid-19 đã làm suy giảm đà phục hồi của thị trường lao đ??ng đã đạt được trong 2 quý cuối năm 2020.
Trong quý I năm 2021, số người từ 15 tuổi trở lên có việc làm là 49,9 triệu người, giảm 959,6 nghìn người so với quý trước và giảm 177,8 nghìn người so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, giảm chủ yếu ở khu vực nô;ng thô;n và ở nam giới (tương ứng là giảm 491,5 nghìn người và 713,4 nghìn người so với cùng kỳ năm trước).
Trong năm 2020, sự bùng phát mạnh của dịch Covid-19 đã làm thị trường lao đ??ng suy giảm mạnh trong quý II, số lao đ??ng có việc làm giảm từ 50,1 triệu người trong quý I xuống còn 48,1 triệu người, giảm gần 2 triệu người. Cũng trong năm này ở hai quý tiếp theo, do sự kiểm soát dịch tốt cùng việc thực hiện nới lỏng cách ly xã hội và những chính sách hỗ trợ ảnh hưởng của Chính phủ, thị trường lao đ??ng có có sự phục hồi trở lại, lao đ??ng có việc làm tăng lên đạt mức 50,9 triệu người, gần đạt được mức trước khi xảy ra dịch Covid-19 là 51,0 triệu người. Tuy nhiên, đến quý I năm 2021, sự bùng phát trở lại của đại dịch Covid với những diễn biến phức tạp ngay trong dịp Tết nguyên đán, đã làm giảm đà phục hồi của thị trường lao đ??ng đã đạt được trước đó. Lao đ??ng có việc làm giảm còn 49,9 triệu người, giảm 1,8% so với quý trước và giảm 0,36% so với cùng kỳ năm trước.
Hình 1: Số lao đ??ng từ 15 tuổi trở lên có việc làm các quý, 2019-2021
Đơn vị: Triệu người
Trong tổng số 49,9 triệu lao đ??ng có việc làm, lao đ??ng trong khu vực dịch vụ chiếm tỷ trọng lớn nhất với 39,5%, tương đương 19,7 triệu người, tiếp đến là lao đ??ng trong khu vực cô;ng nghiệp và xây dựng, chiếm 32,3%, tương đương 16,1 triệu người. Lao đ??ng trong khu vực nô;ng, lâm nghiệp và thủy sản chiếm tỷ trọng thấp nhất, 28,2%, tương đương 14,1 triệu người. So với quý trước và cùng kỳ năm trước, tỷ trọng lao đ??ng trong khu vực nô;ng, lâm nghiệp và thủy sản đều tăng. Ngược lại, tỷ trọng lao đ??ng trong khu vực cô;ng nghiệp và xây dựng quý này lại có dấu hiệu giảm, so với cả quý trước và cùng kỳ năm trước (tỷ trọng lao đ??ng trong khu vực nô;ng nghiệp tăng tương ứng là 0,8 điểm phần trăm và 0,2 điểm phần trăm; tỷ trọng lao đ??ng trong khu vực cô;ng nghiệp và xây dựng giảm tương ứng là 1,3 điểm phần trăm và 0,7 điểm phần trăm).
Trong quý I năm 2021, số người có việc làm phi chính thức là 20,7 triệu, giảm 251,7 nghìn người so với quý trước và tăng 525,4 nghìn người so với cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ lao đ??ng có việc làm phi chính thức quý I năm 2021 là 57,1%, tăng 1,1 điểm phần trăm so với quý trước và tăng 1,8 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ này tăng cao ở khu vực nô;ng thô;n (tăng so với quý trước và cùng kỳ năm trước tương ứng là 2,1 và 2,6 điểm phần trăm) và ở nữ giới (tăng so với quý trước và cùng kỳ năm trước tương ứng 1,8 và 2,5 điểm phần trăm).
Dịch Covid-19 bùng phát lần thứ ba ngay trước và trong dịp Tết nguyên đán làm tăng đáng kể số lao đ??ng thiếu việc làm so với quý trước và cùng kỳ năm trước
Số người lao đ??ng thiếu việc làm trong độ tuổi lao đ??ng quý I năm 2021 là 971,4 nghìn người; tăng 143,2 nghìn người so với quý trước và tăng 78,7 nghìn người so với cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ thiếu việc làm của lao đ??ng trong độ tuổi quý I năm 2021 là 2,20%; tăng 0,38 điểm phần trăm so với quý trước và tăng 0,22 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước.
Hình 2: Số người và tỷ lệ thiếu việc làm trong độ tuổi các quý, giai đoạn 2019-2021
Tỷ lệ thiếu việc làm của lao đ??ng trong độ tuổi quý I năm 2021 ở khu vực nô;ng, lâm nghiệp và thủy sản là 3,88%, khu vực cô;ng nghiệp và xây dựng là 1,51%; khu vực dịch vụ là 1,76%. Mặc dù khu vực nô;ng lâm nghiệp và thủy sản vẫn có tỷ lệ thiếu việc làm trong độ tuổi lao đ??ng cao nhất nhưng so với cùng kỳ năm trước, tỷ lệ thiếu việc làm trong khu vực này đã giảm đi 0,8 điểm phần trăm, trong khi đó tỷ lệ này ở khu vực cô;ng nghiệp và xây dựng tăng 0,86 điểm phần trăm và khu vực dịch vụ tăng 0,31 điểm phần trăm. Rõ ràng, sự bùng phát của đại dịch Covid-19 đã làm tình trạng thiếu việc làm lan rộng sang cả khu vực cô;ng nghiệp, xây dựng và dịch vụ.
Hình 3: Tỷ lệ lao đ??ng thiếu việc làm trong độ tuổi theo khu vực kinh tế quý I,
giai đoạn 2019-2021
Đơn vị: %
Số người thất nghiệp giảm so với quý trước nhưng tăng so với cùng kỳ năm trước
Số người thất nghiệp trong độ tuổi lao đ??ng quý I năm 2021 là gần 1,1 triệu người, giảm 137,0 nghìn người so với quý trước và tăng 12,1 nghìn người so với cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao đ??ng quý I năm 2021 là 2,42%, giảm 0,21 điểm phần trăm so với quý trước và tăng 0,08 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ này ở khu vực thành thị là 3,19%, giảm 0,51 điểm phần trăm so với quý trước và tăng 0,1 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước.
Hình 4: Tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao đ??ng theo thành thị, nô;ng thô;n,
các quý giai đoạn 2019-2021
Đơn vị: %
Thu nhập bình quân tháng của người lao đ??ng tăng so với quý trước và tăng so với cùng kỳ năm trước
Thu nhập bình quân tháng của người lao đ??ng quý I năm 2021 đạt 6,3 triệu đồng, tăng 339 nghìn đồng so với quý trước và tăng 106 nghìn đồng so với cùng kỳ năm trước. Thu nhập bình quân tháng của lao đ??ng nam cao hơn 1,4 lần của lao đ??ng nữ (tương ứng 7,3 triệu đồng so với 5,2 triệu đồng); thu nhập bình quân lao đ??ng khu vực thành thị cao hơn 1,5 lần lao đ??ng khu vực nô;ng thô;n (tương ứng 7,9 triệu đồng so với 5,4 triệu đồng).
Tính chung quý I năm 2021 so với cùng kỳ năm trước, khu vực nô;ng, lâm nghiệp và thủy sản ghi nhận tốc độ tăng thu nhập bình quân cao nhất, tăng 5,2%; khu vực dịch vụ có tốc độ tăng là 1,5% và khu vực cô;ng nghiệp và xây dựng có tốc độ tăng thu nhập bình quân thấp nhất, tăng 0,8%.
Hình 5: Thu nhập bình quân tháng người lao đ??ng theo khu vực kinh tế,
quý I năm 2020 và 2021
Đơn vị: Triệu đồng
Thu nhập bình quân tháng của lao đ??ng làm cô;ng ăn lương quý I năm 2021 đạt 7,2 triệu đồng, tăng 556 nghìn đồng so với quý trước và tăng 132 nghìn đồng so với cùng kỳ năm trước. Lao đ??ng nam có thu nhập bình quân cao gấp 1,2 lần lao đ??ng nữ (7,6 triệu đồng so với 6,6 triệu đồng).
(Nguồn: TCTK)